06 43228705 hallo@impact033.nl

Vergroenen of verzuipen?

Foto: ondergelopen steiger bij Lakersluis, Vathorst januari 2024
Tekst: Monique van Maare

De dakdekker die ons dak komt repareren heeft het er maar druk mee. De hevige regen van de afgelopen weken zorgt voor grote hoeveelheid lekkages. Hij klaagt natuurlijk niet. In onze straatapp wordt wèl steen en been geklaagd, over ondergelopen kelders en fietspaden. In Amersfoort worden er nog geen zandzakken klaargelegd, elders in het land wel. Het zijn opvallende trends en een bevestiging van de klimaatscenario’s die het KNMI onlangs publiceerde: drogere, warmere zomers en vooral: meer en zwaardere buien.

 

Wat betekenen deze ontwikkelingen voor een dichtbevolkte stad als Amersfoort? En hoe kunnen we onszelf voorbereiden op nog extremer weer? Rond je eigen huis, werkplek of bedrijf is er veel wat je kunt doen.

Regenwatercoaches helpen bewoners en buurten

Zware buien kunnen lokaal tot veel overlast leiden – al dat regenwater moet ook ergens heen. In een groene omgeving kan het makkelijk de bodem in zakken. Dan draagt het ook bij aan de grondwaterpeil. Op verharde oppervlaktes zoals tegels of asfalt kan het echter lang blijven staan, of wegstromen naar lagergelegen gedeeltes en daar voor wateroverlast zorgen.

 

Dus in het kader van vergroenen of verzuipen: stenen eruit, planten erin! Dat kun je makkelijk zelf doen, en anders zijn er verschillende organisaties die hierbij kunnen helpen. De Provincie Utrecht, waterschap Vallei en Veluwe en de gemeente Amersfoort hebben zich allemaal aangesloten bij Stichting Steenbreek, Amersfoort zelfs als één van de pioniers. Deze organisatie wil de trend van de verstening stoppen, zowel in de publieke als private ruimte, en de leefomgeving in Nederland duurzaam vergroenen. Dit is goed voor het beter verwerken van regenwater, maar zorgt ook voor sociale cohesie in de wijk én voor het ondersteunen van de biodiversiteit in de stad. Een mooie missie!

Amersfoort Rainproof helpt bewoners en buurten rechtstreeks. “Elke regendruppel die niet in het riool, maar in de eigen tuin terechtkomt is er één.” Ze bieden buurtbewoners veel tips om te starten met het vergroenen van hun omgeving. Van geveltuintjes tot groene balkons, achtertuinreliëf en sedumdaken. Kom je er niet uit? Dan kun je advies krijgen van hun speciale regenwatercoaches. Tip!

Voorkom een overstromend riool

Regenwater dat op je dak valt (of in straatputten) terecht komt, verdwijnt in het riool en mengt zich met rioolwater. Dat brengt bij hevige buien zijn eigen problemen met zich mee. Het riool kan erdoor overstromen, waardoor vies water op straat of in de Eem belandt. Onhygiënisch en slecht voor de natuur.

Een regenton is natuurlijk een bekende optie, met het bijkomend voordeel van sproeiwater in drogere tijden. Tonnen zijn er tegenwoordig, naast de dikbuikige wijnvaten-variant, ook in veel andere soorten en maten. In de vorm van een hek bijvoorbeeld, als afscheiding tussen twee tuinen.

Bij een schuin dak kun je ervoor kiezen je regenpijp af te koppelen van het riool. Met een gootje of met reliëf in je tuin zorg je ervoor dat het water dat bij een flinke regenbui op je dak valt je tuin instroomt. Zorg er wel voor dat het in elk geval een meter afstand van je gevel terechtkomt, om inlopen te voorkomen. Je kunt het water ook leiden naar een vijver of een wadi, een kuiltje of verdieping in je tuin waar het water zich verzamelt en dan langzaam in de bodem wegzakt.  Makkelijker aan te leggen dan je denkt!

Voor het opvangen en vasthouden van neerslag op platte daken is een groen dak een goede oplossing.  Sedum is een vetplant die veel vocht kan vasthouden. Het ziet er mooi uit, beestjes vinden het heerlijk. Daarnaast heeft een sedumdak een isolerende werking en heb je minder snel wateroverlast. Veel onderhoud? Dat valt wel mee. Twee keer per jaar een beetje mesten en net als bij een gewoon dak zorgen dat de afwatering van overtollig water niet verstopt raakt.

Op dit moment is er voor groene daken subsidie mogelijk bij de gemeente Amersfoort voor eigenaren en huurders van bedrijfspanden en maatschappelijk vastgoed en woningcorporaties. Voor particulieren is het aanvragen van subsidie vanaf 1 maart 2024 weer mogelijk.

De stad als hitte-eiland

Een ander onderdeel van klimaatverandering met grote impact in de stedelijk omgeving is de grotere hitte en droogte in de zomer. Steden houden die warmte beter vast. Vooral betonnen bebouwing en verharde ondergrond dragen bij aan dit effect: steden worden een zogenaamd “hitte-eiland.” Volgens TNO is het in een steden al gauw 2,5 graden warmer dan in de buitengebieden, overdag nog iets meer dan ’s nachts.  Een andere groep onderzoekers vond met lokale meetresultaten uit Amersfoort uitschieters tot wel 10 graden verschil.

Kinderen, zieken en ouderen lopen dan meer risico op gezondheidsklachten. Zo kunnen zij vormen van hittestress ervaren, moeite krijgen met ademen of misselijk worden. Door uitdroging en andere symptomen stijgt ook het risico op overlijden. Het TNO onderzoek hierboven beschrijft ook dat een 10% reductie in verhard oppervlak al kan helpen de temperatuur in de stad flink te verlagen. Ook daarom is het vergroenen van je buitenomgeving dus een goed idee!

Natte voeten in Amersfoort? Vergroenen of verzuipen

We denken er natuurlijk liever niet aan, maar de uiterste consequentie van een combinatie van veel regenval, smeltende gletsjers en stormen zijn overstromingen aan de kust of van rivieren. Dat is ook in ons land een reëel perspectief, zoals in 2021 in Limburg bleek. En Amsterdam ontsnapte eind oktober tijdens storm Ciàran aan een grote overstroming, omdat de sluizen niet goed functioneerden, volgens nrc.

Wil je weten of jouw huis of pand in geval van overstromingen veilig is? Een deel van Amersfoort wel, een ander deel niet. Op overstroomik.nl zie je hoe en wat en ook wat voor maatregelen je vooraf kunt nemen.

Wijkacties klimaatadaptatie

Genoeg redenen dus om aan de slag te gaan met je directe buitenomgeving! In mijn wijk in Amersfoort wordt er door bewoners al veel initiatieven genomen. Een groepje buren uit mijn straat vroeg subsidie aan bij de gemeente en heeft hiermee hun tuinen klimaatbestendig gemaakt met afgekoppelde regenpijpen, regentonnen en wadi’s.  En een straat verder wordt elke seizoen gezellig samen getuinierd (met koffie en koek!) in plantenspiegels rond de bomen. Met een prachtig resultaat. Voor het oog, voor de bijen en tegen wateroverlast!

Vergroenen of verzuipen

Ook met jouw tuin, wijk of bedrijf aan de slag? Een goed voornemen voor deze lente! Meer inspiratie vind je hier:

https://www.amersfoort.nl/klimaatadaptatie

https://www.amersfoort.nl/samen-maken-we-de-stad-groener

 

lees meer
Vergroenen of verzuipen?

Volg Impact033

Volg ons op Instagram, Facebook of LinkedIn of abonneer je op ons Telegram kanaal om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Meld je aan voor de nieuwsbrief als je het nieuws over impact in de regio 033 in je digitale brievenbus wilt ontvangen. 

Lees verder

agenda impact033
nieuws impact033
groeien impact033
over ons impact033