Duurzame ambities in vier smaken

Duurzaamheidsinitiatieven zijn er in vele smaken. Overschakelen op herbruikbare koffiebekers, of bewust uitstoot verminderen? Duurzame sociale structuren en rechtvaardigheid nastreven, of ecosystemen en biodiversiteit herstellen? Naast verschillen in focus zien we bij organisaties ook een enorm verschil in ambitieniveau. Waar sta jij met jouw organisatie? En waar wil je heen? In de praktijk zien wij vier niveaus van aspiratie.

“Business As Usual”

Op het eerste niveau houdt een organisatie het vooralsnog bij “business as usual” en staat voor het onderwerp duurzaamheid voldoen aan geldende regelgeving centraal. Begrijpelijk, want het is al lastig genoeg in een veranderende economie om het hoofd boven water te houden. Vanuit verschillende hoeken zijn organisaties gebonden aan steeds stringentere duurzaamheidseisen, in de vorm van milieuheffingen, CO2-beprijzijng en verplichte rapportages. Het opstellen van die rapportages, zoals die voor het Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), geeft zicht op mogelijkheden voor verbetering.

Voor aandeelhouders, klanten en financiers worden echter duurzaamheidsprestaties snel belangrijker. Met name commerciële organisaties op dit niveau doen daarom niet zeldzaam aan “greenwashing” – het verpakken van de status quo in een nieuw, groen sausje. Voorbeelden hiervan zijn de Shell-campagne “CO2-neutraal rijden” een paar jaar geleden (die daarvoor wel door de rechter op de vingers getikt zijn) of nieuwe keurmerken met klinkende namen die niet veel voorstellen.

Naast dreigende reputatierisico’s zijn er voor organisaties op dit niveau er andere risico’s, zoals irrelevant worden in een economie in transitie, en niet voorbereid zijn op de aanzienlijke gevolgen van klimaatverandering.

Meebewegen met groene groei

Op het tweede niveau ontstaat er oog voor de voor de hand liggende, zakelijk interessante duurzaamheidsinitiatieven. Energie besparen door investeringen in de efficiëntie van bedrijfsprocessen? Een logische stap, het bespaart onder de streep ook gewoon geld. En ook in duurzaamheidstermen is het ook niet iets om je neus over op te halen – energiebesparing heeft direct een gunstig effect op het reduceren van emissies.

Daarnaast wordt er op dit niveau actief ingesprongen op kansen in de markt. FrieslandCampina, Nederlands grootste melkproductenverkoper, stort zich op het veel duurzamere havermelk, omdat de vraag hiernaar in de afgelopen jaren de havermelkelite ontstegen is.

Op dit niveau wordt er vaak ook gewerkt aan het in kaart brengen van de impact van de hele organisatie. Waar wordt de meeste “schade” berokkend? Waar liggen de risico’s en kansen voor verbetering?

“Net-Zero” – de kraan dichtdraaien

In het akkoord van Parijs van 2015 is afgesproken dat we om de ergste klimaatschade te beperken het liefst naar minder dan 1,5 graden, maar in elk geval minder dan 2 graden opwarming moeten streven. Om dat te bereiken moet de emissie-kraan snel dicht, want we hebben inmiddels al meer dan 1,2 graden opwarming bereikt.

“Net-Zero” staat voor voor het terugdringen van emissies tot een niveau waarbij de concentraties niet verder stijgen, en dus geen extra bijdrage meer leveren aan het broeikaseffect en de opwarming. Op Europees niveau is de ambitie om dit in 2050 voor de hele economie gerealiseerd te hebben. Sommige organisaties stellen scherpere doelen, zoals recent de Triodos bank, die dat voor 2035 voor elkaar willen hebben.

Organisaties op dit ambitieniveau onderschrijven deze en de andere doelen van “Parijs,” ze willen hun schadelijke invloed op de planeet in zijn geheel stoppen. Liefst gaat dit dus ook over meer dan alleen emissies, maar wordt er ook ingezet op geen extra gif meer in het milieu, producten en productieketens zo ontwerpen dat er geen afval meer bijkomt (circulaire economie), en het terugdringen van sociale ongelijkheid.

Zo maakt Mud Jeans kleding van recyclede oude jeans (waar je als incentive tien euro voor terugontvangt), en ontworp een productieproces waarbij geen gif en veel minder water nodig is dan bij “gewone” denim.

“Net-Zero” is een ambitie die wordt toegepast op de organisatie, maar ook op de hele keten – van leverancier tot klant. Soms komt de échte schadelijke impact van een product immers vooral door de onderdelen (denk bij electrische auto’s aan de batterijen) óf door het gebruik (energie voor het opladen, of uitstoot bij niet-elektrisch rijden). Voor Triodos bank geldt dat zij in hun net-zero doelstelling ook geldt voor klanten aan wie zij leningen verstrekken.

Met het Science Based Targets initiatief (SBTi) bereken je op een transparante en wetenschappelijk onderbouwde manier wat de emissies voor jouw organisatie en jouw keten kunnen zijn om binnen het akkoord van Parijs te blijven. Er is ook een aangepast proces voor MKB (minder dan 500 werknemers).

Regeneratie – op weg naar herstel

Uiteindelijk moeten we, gezien de deplorabele staat van onze oceanen, lucht en grond naar net-positive – of het regenereren van een leefomgeving die ons blijvend gezond kan houden, en een op welzijn gerichte manier van leven. Herstel dus. En niet alleen natuurlijke systemen, maar ook: de kwaliteit van sociale systemen, cohesie en vertrouwen herstellen. Echt vooruitstrevende organisaties zetten hierop in.

Zoals tapijtmaker Interface. Zij maken CO2-positieve tapijttegels. Ze werken samen met vissersdorpen om oude netten uit de zee te halen en te verwerken naar grondstoffen voor hun tapijt. Netten zijn in de oceaan een belangrijk aandeel van de plastic soep, en in de dorpen wordt zo de lokale economie versterkt. Een deel van de fabrieken van Interface zijn opgezet als een “Factory as a Forest” waarbij de fabrieken, net als de bomen die er vóór de fabriek stonden, CO2 opnemen of de lucht zuiveren.

Nog een mooi voorbeeld is het outdoormerk Patagonia. Al langer zetten zij maximaal in op duurzamere producten die langer meegaan en gerepareerd en gerecycled kunnen worden. Maar sinds een paar jaar is bij hen ook de bestuursstructuur aangepast: de aarde zelf is de enige aandeelhouder van de organisatie. Alle winst wordt in herstelprojecten geïnvesteerd.

Natuurlijk vergt het meer dan een Corporate Programma Duurzaamheid om deze stappen te maken. Zowel Interface als Patagonia hebben hun zorgen over de planeet al decennia geleden verankerd in hun hun lange-termijnvisie, hun cultuur en hun businessmodellen. In hun DNA. Daarmee zijn ze wereldwijd een belangrijke inspiratiebron.

Urgentiebesef

Wat een organisatie onder duurzaamheid verstaat, en welke ambitie ze uitdragen, wordt volgens mij vooral ingegeven door de perceptie van de ernst van de klimaatcrisis en het vertrouwen een rol te kunnen (of moeten) spelen in het creëren van een leefbare wereld voor nu én later. Natuurlijk zijn er veel belemmeringen en hobbels – onze economie is nog zeer lineair ingericht, er zijn urgente andere problemen. Maar inspirerende organisaties tonen aan dat er desondanks veel mogelijk is.

Wil jij ook aan de slag met jouw volgende niveau? Doe meer inspiratie op met onderstaande link, of kom bij ons langs. We ontmoeten je graag!

Science Based Targets uitgelegd.

Volg Impact033

Volg ons op Instagram, Facebook of LinkedIn of abonneer je op ons Telegram kanaal om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Meld je aan voor de nieuwsbrief als je het nieuws over impact in de regio 033 in je digitale brievenbus wilt ontvangen.

Lees verder

Podcast aflevering: Disruptieve technologie voor in het klaslokaal

« Vorige Pagina

Duurzame ambities in vier smaken