Arkemheen: duurzaam agrarisch gebied in de Eemvallei

Je zou denken dat we in een niet-agrarisch gebied wonen als je in de stad Amersfoort woont, maar als je buiten Vathorst Amersfoort verlaat, kom je direct in Arkemheen. Arkemheen is een agrarisch gebied dat voornamelijk wordt gebruikt voor veeteelt en akkerbouw. Het staat bekend om zijn graslanden waar melkveehouders hun koeien laten grazen. Veeteelt is een belangrijke economische sector in Nederland, en Arkemheen is dan ook de thuisbasis van veel melkveebedrijven die zich richten op de productie van melk van koeien die voornamelijk gras en hooi als voeding krijgen. Arkemheen is zelfs de op twee na grootste onbebouwde gebieden van Nederland, na de Oostvaardersplassen en Dwingelderveld.

Voedselvoorziening van Amersfoort

Arkemheen heeft een belangrijke rol in de voedselvoorziening van de stad Amersfoort. De akkerbouwers en melkveehouders in het gebied leveren producten, zoals zuivelproducten, vlees en groenten aan supermarkten en andere afnemers in en rondom Amersfoort. Daarnaast zijn er in en rondom Amersfoort ook verschillende boerderijwinkels en lokale voedselinitiatieven te vinden die producten uit Arkemheen en andere omliggende gebieden verkopen.

Duurzaamheid in de landbouw

De milieubelasting van de landbouw in Arkemheen is een belangrijk aandachtspunt voor de lokale boeren. Om de milieubelasting te verminderen, maken de melkveehouders gebruik van duurzame energiebronnen en proberen ze de uitstoot van de broeikasgassen te verminderen. Ook de akkerbouwers in het gebied passen moderne landbouwbeheerstechnieken toe om hun productie te optimaliseren en tegelijkertijd de milieubelasting te verminderen.

Natura 2000-netwerk

Arkemeen maakt deel uit van het Natura 2000-netwerk en is van belang voor de bescherming van verschillende vogelsoorten. Het gebied Arkemheen bestaat uit twee laaggelegen, lege, open polders langs de Randmeren, de Putterpolder en de Nijkerkerpolder. Van oorsprong is het gebied een delta: laaglandbeken van de Veluwe en de Gelderse Vallei mondden hier uit in de voormalige Zuiderzee. Na de afsluiting daarvan werd het brakke gebied een zoetwaterdelta. Het agrarisch gebruik werd intensiever.

Eisen aan landbouw en veeteelt

De landbouw en veeteelt in het gebied moeten vanwege de bescherming van de biodiversiteit en vogels aan bepaalde regels en richtlijnen voldoen om de natuurwaarden te behouden en te beschermen. Zo moeten boeren bijvoorbeeld zorgen voor een juist bemestingsbeleid en moeten ze bepaalde delen van hun land onbebouwd laten om de biodiversiteit te bevorderen. In 2016 hebben elf boeren een deel van hun landbouwgrond omgezet naar een natuurgebied van 90 hectare. De inrichting van dit gebied is afgestemd op de weidevogels door het creëren van plas-drassituaties.

Arkemeen: duurzaam Agrarisch gebied in de Eemvallei

Plattegrond Arkemheen: in het gearceerde deel is duurzame landbouw

Arkemheen: duurzaam agrarisch gebied in de Eemvallei

Agroforestry

Arkemheen is o.a. bekend om zijn innovatieve landbouwpraktijken, waaronder agroforestry. De boeren in het gebied werken hiervoor samen met Wageningen University & Research (WUR). Agroforestry is een landbouwpraktijk waarbij bomen en gewassen op hetzelfde perceel worden verbouwd. Het wordt steeds populairder vanwege de vele voordelen die het biedt. Denk hierbij aan het verminderen van bodemerosie, het verbeteren van bodemvruchtbaarheid, het verminderen van de afhankelijkheid van pesticiden en meststoffen en het verminderen van de impact van klimaatverandering.

Kavelranden

In Arkemheen wordt agroforestry voornamelijk toegepast op de zogenaamde “kavelranden”, de stroken land tussen de verschillende percelen. Deze kavelranden worden beplant met bomen en struiken, waardoor ze een natuurlijke buffer vormen tussen de verschillende gewassen. Hierdoor wordt bodemerosie verminderd en wordt de biodiversiteit verhoogd, wat de kwaliteit van het landschap en de leefomgeving van de dieren in het gebied ten goede komt.

Vee tussen bomen

Daarnaast wordt agroforestry ook toegepast op de percelen zelf, waarbij bomen en gewassen op dezelfde grond worden verbouwd. Hierdoor wordt niet alleen de biodiversiteit verhoogd, maar ook de opbrengst van het land. De bomen bieden namelijk beschutting aan de gewassen, waardoor deze beter groeien en minder last hebben van ziektes en plagen. Ook zijn er percelen waar koeien tussen bomen grazen. Dit heet silvopastorale agroforestry. De koeien eten hier gras in plaats van voedergranen, waardoor er minder uitstoot is van methaan.

Duurzame landbouwpraktijken

Kortom, Arkemheen is een belangrijk gebied voor de bescherming van verschillende vogelsoorten. Daarom moet de landbouw en veeteelt in het gebied voldoen aan bepaalde regels en richtlijnen om de natuurwaarden te behouden en te beschermen. Door middel van duurzame landbouwpraktijken en het inzetten van nieuwe vormen van landbouw, zoals agroforestry, kunnen de boeren in Arkemheen bijdragen aan het behoud van de natuurwaarden en tegelijkertijd de voedselvoorziening van Amersfoort en omgeving blijven garanderen.

Volg Impact033

Volg ons op Instagram, Facebook of LinkedIn of abonneer je op ons Telegram kanaal om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws. Meld je aan voor de nieuwsbrief als je het nieuws over impact in de regio 033 in je digitale brievenbus wilt ontvangen.