Hoe de Omgevingswet organisaties en inwoners versterkt

Faciliteren, aanmoedigen en bekrachtigen

De Tweede Kamer heeft bij het indienen van het wetsvoorstel voor de Omgevingswet een Memorie van Toelichting (MvT) geschreven. Die beschrijft wat de aanleiding en het doel van deze wet is en hoe dat het leiderschap van ons als organisaties en inwoners faciliteert, aanmoedigt en bekrachtigt.

De Omgevings-wat?

Om bij het begin te beginnen, de eigenlijke benaming van de Omgevingswet luidt ‘Regels over het beschermen en benutten van de fysieke omgeving’. En dat zet meteen aan tot denken. Natuurlijk benutten we onze omgeving, we moeten wonen, we verbouwen voedsel, we willen ons kunnen verplaatsen: we gebruiken de fysieke ruimte. En tegelijkertijd moeten we die beschermen. De vraag komt direct op: Wat is er te beschermen? Die boom daar? Dat monumentale pand? De waterkwaliteit? En we voelen meteen het ongemak over de spanning die hierin zit. We voelen aan dat dit vragen zijn waarover we niet direct tot een unaniem besluit komen. De complexiteit van de verschillende belangen overweldigt en weerhoudt ons er soms van om te beginnen.

Leiderschap nemen voor je eigen omgeving

Toch moedigt de Omgevingswet belanghebbenden in een gebied (inwoners en ondernemers) uit om leiderschap te nemen over hun eigen omgeving. Op bladzijde 13 van de MvT noemt de wetgever de term ‘energieke samenleving’. Hiermee worden de initiatieven bedoeld die de inwoners in de maatschappij nemen en waar innovatieve capaciteit in schuilt. De erkenning van deze kracht nodigt uit om actief betrokken te raken als inwoners, lokale ondernemers en andere belanghebbenden bij onze stad, wijk, regio. De overheid erkent dat ze het niet meer alleen kunnen, maar iedereen uit de samenleving nodig heeft.  Paradigmawisselingin het hoofdstuk over de Visie op de Omgevingswet van de MvT staat dat deze wet gemaakt is om een bestuurlijke verandering te realiseren, er staat letterlijk: ‘De regering wenst een paradigmawisseling.’

Handelingsvrijheid

Een paradigmawisseling, die bedoeld is om de opgaven centraal te laten staan en te denken vanuit de gebruiker of initiatiefnemer. En het is onze regering die die paradigmawisseling wil. Wauw. Integraal, tussen sectoren en belangen, in samenhang met elkaar, een heldere overheid en wetgeving en met meer initiatief vanuit de samenleving. Vervolgens een cultuurverandering bij de overheid. Zinnen met kernwoorden die aanspreken, die moed geven. Opeens een perspectief op handelingsvrijheid. Het gevoel van invloed neemt toe. Misschien kan het wel. Toch?

Samen werken aan dezelfde vraagstukken

De mogelijkheid ontstaat om regie te nemen over onze eigen leefomgeving. Leiderschap vanuit een visie die je met elkaar mag schrijven. En als we dat laten aansluiten op de omgevingsvisie van onze gemeente, dan ontstaat samenwerking. Want opeens werken we aan dezelfde grote vraagstukken en kunnen we elkaar versterken, inwoners, ondernemers én overheden. Met als ultiem droombeeld om ons gebied in te richten als maatschappelijk bedrijf, zodat het niet langer vrijwilligerswerk hoeft te blijven. Dan wordt zo’n nieuwe wet een levend document, dan wordt de impact van deze wet bepaald door de manier waarop wij, als mensen in ons gebied, er vorm aan geven. Dat is leiderschap nemen over onze eigen omgeving. Het kan nu.