Leerlingen Vathorst College denken out of the box over klimaat

Door: Monique van Maare

Op 30 januari speelde ik met klas 3F van het Vathorst College, twee docenten en college facilitator Liedeke het spel Climate Fresk. Een paar uur verzonken in de wetenschap achter klimaatverandering met een groep pubers….een unieke ervaring!

Hoe creëer je klimaatbewustzijn bij pubers?

Als ze het lokaal binnendruppelen vragen we de leerlingen op het bord te schrijven wat ze graag doen. Naast slapen (in veelvoud) en wat sensueel getinte onderwerpen staan er al snel veel verschillende dingen op het bord – van muziek maken tot met vrienden afspreken, gamen en zwemmen. Veel low-carbon dingen, stellen we vast, met enige opluchting, als we er aan het einde van de sessie op terugkomen. Klimaatverandering is een veelzijdig en ingewikkeld onderwerp, zeker op de middelbare school. Met Wouter, geschiedenisdocent van deze derde klas, bespraken we vooraf dat we vooral geen klimaatvriendelijke keuzes zouden moeten voorschrijven. Omdat die keuzes in de persoonlijke sfeer liggen en in veel gevallen voor pubers niet eens hun eigen keuzes zijn, maar die van hun ouders – denk aan de vakantiebestemming en -vervoer, maaltijden en spullen in huis.

De diepte in

Met de Climate Fresk ga je eerst de diepte in over hoe klimaatverandering in zijn werk gaat. Vrij wetenschappelijk dus: menselijke activiteiten zorgen voor de uitstoot van broeikasgassen, via het broeikaseffect warmen zowel lucht als oceaan op. Dit veroorzaakt extremer weer, waar de biodiversiteit én menselijke activiteiten (als landbouw) weer last van hebben. Interessant van deze aanpak is dat het goed paste binnen het curriculum, niet alleen qua onderwerp maar ook door het benodigde systemisch denken. Het creëren van een “web” van complexe oorzaken en gevolgen is een belangrijk leerdoel dat met het spelen van de Climate Fresk getraind wordt. Het zien van dit complexe web roept reactie op – ook bij deze groep. Op het emotiewiel plakken ze stickers bij verbijsterd, boos, bang en verdrietig.

Guilty Pleasures

Op een tweede bord schrijven de leerlingen hun Guilty Pleasures – dingen die ze niet zouden willen opgeven voor het klimaat. Ook hier de usual suspects – vliegen, vlees…. We hebben het over stappen die je dan toch kunt nemen – minder vaak, minder ver. Een van de jongens die zich vooral afzijdig gehouden heeft vraagt: “maar kip is toch beter dan rund?” Er gebeurt dus toch stiekem een boel in de bewustwording rond klimaat bij deze jongeren.

Leerlingen Vathorst College denken out of the box

De laatste oefening is het brainstormen over acties die je zelf, of met anderen kunt doen om klimaatverandering tegen te gaan. Een andere bankrekening, elektrisch koken, minder spullen kopen. Hele praktische zaken. Een van de groepjes heeft de stickies in tweeën geknipt. Wat een goed idee! Dat spaart toch de helft van het papier. In al mijn ervaring als trainer ben ik dat nog niet tegengekomen, maar ik neem het zeker mee voor de volgende sessie. “Mag ik dan nog wel waterpoloën?” vraagt een van de leerlingen, als we afronden. Het verwarmen van het water kost natuurlijk veel energie. Maar bijna alles wat we doen kost energie, onze uitstoot zal ook nooit absoluut 0 zijn. Het verwarmen van een zwembad staat in geen verhouding tot de uitstoot van industrie, vervoer of landbouw, stellen we haar gerust.

“De mensheid laten verdwijnen” staat er op een van de stickies, zie ik achteraf. Ik weet niet of dit een grap is, of een serieuze verdrietige constatering. Maar out of the box is het wel!

Experiment

Het doen van deze Climate Fresk was een experiment voor het Vathorst College. Volgend jaar zou het wellicht onderdeel kunnen worden van de projectweek Duurzaamheid. De docenten vonden het geslaagd. Zij hadden de workshop al eerder gevolgd om te beoordelen of ze het vonden passen. De leerlingen Vathorst College denken zeker nieuwe dingen geleerd te hebben maar vonden het wel een tikkeltje serieus lesmateriaal voor een projectweek.

Ook spelen?

Wil je ook met jouw team, organisatie, klas, buurtvereniging of vriendenclub op een leuke manier een (grote) stap maken in bewustwording van klimaatverandering en stappen nemen om het tegen te gaan? Neem contact op met hallo@impact033.nl of moniquevanmaare@yahoo.com voor de mogelijkheden. Meer informatie over deze workshop is te vinden op Climatefresk.org.

Lees meer: